Kumarın Tarihi

İlk Zarlar, Last Bets Please!

• M.Ö. 3000–4000 civarı Çin ve Mezopotamya’da bulunan kumar kalıntıları, kumarın tarihi ile ilgili ilk bilgileri verir. İnsan her yerde aynı insan işte. Heyecan arıyor. Ayı, kaplan, sığır mamut avından sıkılan erkek insanı – kumarı genellikle erkek canlısı oynuyor- o zamanların moda oyunu neyse artık, gidiyor onu oynuyor. Ortaya avını koyuyor, erkek evladını koyuyor ya da elinde ne varsa onu koyuyor. Erkeklerin kumar düşkünlüğü ta avcı toplayıcı zamana kadar uzanıyor. Bunu kumar ve cinsiyet konusunda inceleyeceğiz.
• Arkeologların kazılarda bulduğu ilk kumar nesnesi insan kemiğinden yapılan zarlar. Zamanın insanları, insan kemiği bulamadıkları zamanlarda da kumar olsun da çamurdan olsun deyip koyun ve keçi aşık kemiklerini (talus kemiği) zar yerine kullanırlarmış. Arkeologlar onu da bulmuşlar. Kumarın tarihi, insanların nesnelere şekil vermeyi öğrendikleri zamanlara kadar uzanıyor.
• Antik Mısır’da da taş zarlar ve basit şans oyunları varmış. Örneğin bunların çok meşhur bir oyunları var. Mısır’da hala oynanır. Dünyanın en eski oyunlarından olan ismi “senet” olan bu oyunda oyuncular, taşlarını tahta üzerinde ilerletip zar yerine çubuklarla şanslarını deniyorlar. Oyunu kumar oyunları arasında öne çıkaran özelliği bir tür fal anlamı da taşımasıydı. Oyuncular taşlarla bazı manevi şahsiyetleri ya da yakınlarını özdeşleştirip o kişinin geleceğini okuduklarını zannediyorlardı. Haram ve günah kombosu yapılan bir oyun.
• Tam bu yazıyı hazırlarken,medeniyetlerin beşiği güzel ilçemiz Antakya’da da antik bir kumarhane bulunduğu bilgisine ulaştım.

🏛 Antik Yunan ve Roma’da Kumar

• Yunanlılar zar ve tavla benzeri oyunlara bayılırdı. Hatta rivayete göre Hz. İsa’nın öldüğü gün onun eşyalarına çökmek için Romalı askerlerin zar attıkları söylenir.
• Roma’da kumar yasaklanmıştı ama halk gizli gizli oynuyordu. Askerler ve halk arasında özellikle zar oyunları (alea) yaygındı. Bu alea oyununa dair bazı İtalyanca kaynaklar var. Bu oyun genellikle eşya üzerine oynanırmış. Hz. İsa’nın eşyaları üzerine Romalı askerlerin alea oynamış olma ihtimali güçlü.
• İmparator Augustus’un da kumar müptelası olduğu söylenir.
• En bombasını sona sakladım: Julius Caesar – kendisi aynı zamanda Latin Dili üzerine yaptığı araştırmalarla da bilinir.- bu oyundan bir tabir türetmiş:“Alea iacta est” yani zar atıldı, artık geri dönüş yok, şansımı deniyorum. Diğer bir tabirle gg ya da “göte giren şemsiye açılmaz”.

🕌 İslam Dünyası ve Orta Çağ’da Kumar

• İslamiyet’te kumar (meysir) yasaktı çünkü toplumda borç, kavga ve aile yıkımına yol açıyordu. İslamiyet probleme toplumsal bir bakış açısıyla bakıyordu. Kutsal kitaplar arasında kumarı net bir şekilde yasaklayan tek kitap Kuran’dır. Dinlerin ve dini hukukun kumara nasıl baktığını ayrı bir makalede işleyeceğiz.
• Orta Çağ Avrupası’nda ise kumarhaneler sarayların ve hanların gizli eğlenceleriydi.

Kılıç ve zırhını satıp zar oynayan şövalyeden bahsedilir örneğin. O garibanın hikayesi de şöyle:
“Seferden dönen bir şövalye, bir hana yerleşiyor. Handa da iş yok, güç yok, düello yok, leydi yok. Ne yapsın? Diğer askerlerle zar oyunu oynuyor. Önce ufak parasına, sonra şarabına… Derken işin boku çıkıyor. Karşısındaki diyor ki: “bir daha zar at, kaybedersen atını alırım”. Tamam diyor şövalye. Tabi kaybediyor. Ardından zırhını da oyuna sürüyor. Sonunda, kılıcından zırhına kadar her şeyini masada bırakmak zorunda kalıyor.
Hanın kapısından o gece donuyla çıkan şövalye, artık bir giriş sınıfı yayaya dönüşüyor. Kendisini görenlerin de dalga konusu oluyor. Malum son.

🎲 Modern Kumarın Doğuşu

• “Kumarın Tarihçesinde Dönüm Noktası: Ridotto” → Kumarın tarihi açısından çok önemli olan ilk resmi kumarhane. Devlet destekli. 1638’de açılıyor. Venedik Padişahı bir bakıyor millet kumarı evde oynayıp birbirini gırtlaklıyor; diyor ki biz açalım, hem bu işte para var, çorbamıza bakalım diyor. Tabi giriş paralı. Las Vegas’ın atası diyorlar buraya.
• Bu dönemden sonra kumarhaneler Avrupa’ya yayılıyor. E güzel iş. Herkes birbirinden görüyor. O kralda var, benim de olsun diye diye herkes kendi ülkesinde açıyor. Öz Ridotto, Has Ridotto diye uzuyor mevzu.
• Kart oyunları (Poker, Blackjack) modernleşmeye başlıyor. Bu konu biraz uzun olduğu için “Kart Oyunlarının Tarihi Kısmında” Bahsedeceğim.

💻 Günümüzde Kumar

• 20. yüzyıl → ABD Las Vegas ve Monte Carlo kumarın merkezi haline geliyor. Özellikle Las Vegas bir çölü tam bir vaha haline getiriyor. Kumarla birlikte sayısız sektör gelişiyor bölgede.
• 21. yüzyıl → Online bahis ve dijital kumarhaneler artık dünyanın her yerinden ulaşılabilir hale geliyor. Bu konu apayrı bir başlık olduğu için ayrı bir yazıya bırakıyorum.

İçeriği spotify’dan da takip edebilirsiniz.